Αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα σήμερα είναι ρυθμιστικές πολιτικές οι οποίες θα βασίζονται σε δεδομένα – και αυτό ισχύει τόσο για παρεμβά...
Αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα σήμερα είναι ρυθμιστικές πολιτικές οι οποίες θα βασίζονται σε δεδομένα – και αυτό ισχύει τόσο για παρεμβάσεις δημοσιονομικού τύπου (πχ μείωση φόρων που επιβαρύνουν την κατανάλωση) όσο και για την πάταξη καταχρηστικών ή αθέμιτων πρακτικών.
Τα αίτια της πρόσφατης ανόδου των τιμών σε βασικά καταναλωτικά είδη έχουν αναλυθεί εξαντλητικά, τόσο στον εγχώριο όσο και στον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο. Οι συνεχιζόμενες δυσκολίες στις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού, οι αναταραχές στην παγκόσμια αγορά ενέργειας και η ανάκαμψη της ζήτησης που ακολούθησε την άρση των πλέον περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οδήγησαν τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη σε ιστορικό υψηλό δεκαετίας για τον Αύγουστο (3%).
Αυτό που έχει συζητηθεί λιγότερο είναι το περιεχόμενο και η στόχευση των δημόσιων πολιτικών που θα πρέπει να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Η δημοσιονομική περιστολή θα ήταν μάλλον αυτοκαταστροφική, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις υπερθέρμανσης της ευρωπαϊκής οικονομίας – είναι σαφές ότι οι συνθήκες προσφοράς είναι αυτές που ασκούν καθοριστική επίδραση στην άνοδο των τιμών. Το ζητούμενο, επομένως, είναι η ετοιμότητα των αρμόδιων αρχών για έξυπνες και ευέλικτες παρεμβάσεις οι οποίες θα αμβλύνουν τις συνέπειες των πληθωριστικών πιέσεων, ιδίως για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Είναι προφανές ότι η εποχή της τυφλής πίστης στην αυτορρύθμιση της αγοράς έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Εξίσου προφανές, όμως, είναι ότι η επιστροφή του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους δεν μπορεί να ταυτίζεται με τις αλήστου μνήμης εφόδους του εκάστοτε Υπουργού Ανάπτυξης στις λαϊκές αγορές για να επιβεβαιωθεί η εύρυθμη λειτουργία του μηχανισμού τιμών. Αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα σήμερα είναι ρυθμιστικές πολιτικές οι οποίες θα βασίζονται σε δεδομένα – και αυτό ισχύει τόσο για παρεμβάσεις δημοσιονομικού τύπου (πχ μείωση φόρων που επιβαρύνουν την κατανάλωση) όσο και για την πάταξη καταχρηστικών ή αθέμιτων πρακτικών.
Για την δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα, η παραγωγή και αξιοποίηση δεδομένων για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών δημόσιων πολιτικών είναι κατεξοχήν θέμα συντονισμού. Για παράδειγμα, ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει την εξέλιξη των τιμών είναι η αξία των εισαγόμενων ενδιάμεσων αγαθών που ενσωματώνονται στην εγχώρια παραγωγή. Η αξία τους αποτυπώνεται στους εθνικούς λογαριασμούς, ωστόσο είναι αναγκαίο τα πρωτογενή δεδομένα να ενσωματώνονται σε δείκτες που θα παρακολουθούν τακτικά η Επιτροπή Ανταγωνισμού και το Υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να εντοπίζουν άμεσα αθέμιτες πρακτικές σε σχέση με το κόστος παραγωγής και να παρεμβαίνουν αναλόγως.
Η γνώση για την εξέλιξη αυτών των δεικτών θα επέτρεπε στο Υπουργείο να θέτει συγκεκριμένα ερωτήματα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα μπορούσε να παρέμβει με μεγαλύτερη ταχύτητα σε σχέση με την υφιστάμενη πρακτική της, βασιζόμενη σε πιο ευέλικτες και πιο στοχευμένες έρευνες.
Φυσικά ο συντονισμός επηρεάζει εκτός από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών. Η πρόσφατη ανταλλαγή ανακοινώσεων μεταξύ Επιτροπής Ανταγωνισμού και Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων σχετικά με την κατάσταση στην αγορά των τηλεπικοινωνιών, ένας κλάδος όπου οι τιμές παρουσιάζονται ιδιαίτερα υψηλές σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ενδεικτική της ανάγκης οριστικής αποσαφήνισης αρμοδιοτήτων και ορθολογικής κατανομής πόρων.
Αυτή η αποσαφήνιση είναι ιδιαίτερα επείγουσα σε περιόδους όπου ο μέσος καταναλωτής υφίσταται έντονες πιέσεις στο εισόδημα του. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να συγκροτηθεί άμεσα ένα συντονιστικό όργανο, υπό την προεδρία τουλάχιστον ενός Υπουργού Επικρατείας και την συμμετοχή τόσο των αρμόδιων υπουργείων (Ανάπτυξης και Οικονομικών), όσο και των εμπλεκόμενων ανεξάρτητων αρχών (ΕΑ, ΕΕΤΤ, ΕΛΣΤΑΤ, ΡΑΕ κ.α.). Αποστολή του οργάνου θα ήταν η παρακολούθηση βασικών δεικτών που συνδέονται με τις συνθήκες προσφοράς, το επίπεδο ανταγωνισμού ανά κλάδο και φυσικά την εξέλιξη των τιμών. Η διάχυση της πληροφορίας σε αυτό το επίπεδο θα επέτρεπε στην συνέχεια την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων από τον κατά περίπτωση αρμόδιο φορέα, ή και την προηγούμενη αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων. Και αν μια τέτοια αποσαφήνιση είναι απαραίτητη, μοναδικά κριτήρια για τον καταμερισμό εργασίας θα έπρεπε να είναι το συμφέρον του καταναλωτή και η τόνωση του υγιούς ανταγωνισμού.
(Ο Δημήτρης Αυλωνίτης είναι πρώην ΓΓ Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή)
Πηγή: ieidiseis.gr
