Η Πρωτομαγιά, εκτός από εορτασμός της άνοιξης, είναι και η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγο. Θεωρείται μια από τις ...
Η Πρωτομαγιά, εκτός από εορτασμός της άνοιξης, είναι και η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγο. Θεωρείται μια από τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης στη νεότερη εποχή. Το Μάη του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο εξεγέρθηκαν διεκδικώντας εργασιακό ωράριο στις 8 ώρες και βελτιωμένες συνθήκες εργασίας. Εορτάζεται επίσης και σαν μέρα των λουλουδιών, ενώ έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές. Είναι στην πραγματικότητα «απεργία» και όχι «αργία», όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε και έχει λάβει πια σχεδόν παγκόσμιο χαρακτήρα. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, να ανακαλύψουμε τι κρύβεται πίσω από τη γιορτινή αυτή μέρα και να κατανοήσουμε το ρόλο που διαδραμάτισε στη διεκδίκηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Φυσικά,ο κόσμος της μουσικής δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος από αυτά τα κοσμοϊστορικά γεγονότα. Ακολούθως,λοιπόν,σας παρουσιάζουμε μια σύντομη ανασκόπηση της ιστορίας αλλά και μερικά τραγούδια που εμπνεύστηκαν από αυτή.
Λίγα λόγια για την Πρωτομαγιά και την καθιέρωσή της
Την Πρωτομαγιά του 1886 τα εργατικά συνδικάτα των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισαν να προβούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Όπως και τα καναδικά, αιτούνταν τόσο το οκτάωρο, όσο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το δήλωνε, άλλωστε, το χαρακτηριστικό σύνθημά τους: «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Ας σημειωθεί εδώ πως δεν υπήρχε κανονιστικό εργασιακό πλαίσιο και οι εργάτες δούλευαν ατελείωτες ώρες, ακόμη και τις Κυριακές. Στην πορεία του Σικάγο έλαβαν μέρος 90.000 εργαζόμενοι και 350.000 εργάτες 1.200 εργοστασίων.
Οι αψιμαχίες ξέσπασαν στην ειρηνική πορεία συμπαράστασης της 4ης Μαΐου στην πλατεία Haymarket, όταν η αστυνομία εντάλθηκε να τη διαλύσει βιαίως. Κατά την πορεία – στην οποία συμμετείχαν αναρχικοί – άγνωστος πέταξε στους αστυνομικούς απασφαλισμένη χειροβομβίδα, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας μερικούς ακόμα. Ακολούθως, οι αστυνομικοί ξεκίνησαν να πυροβολούν, θανατώνοντας 4 διαδηλωτές και τραυματίζοντας πολλούς παραπάνω. Ο απολογισμός των συμπλοκών εκείνων των ημερών κλείνει με τον θάνατο άλλων 6 αστυνομικών και 8 διαδηλωτών. Σε θάνατο καταδικάστηκαν 8 ακόμη διαδηλωτές για τη βομβιστική επίθεση, καθώς «ο άγνωστος παρακινήθηκε από τις ομιλίες που αυτοί εκφώνησαν». Η «Δίκη τον οκτώ» εξακολουθεί να λογίζεται μία από τις σοβαρότερες περιπτώσεις κακοδικίας στην ιστορία της Αμερικής. Πάντως, ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων των συγκρούσεων παραμένει ανεξακρίβωτος.
Τελικώς, η 1η Μαΐου παγιώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα των Εργατών στις 20 Ιουλίου 1889 κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δευτέρας Διεθνούς στο Παρίσι. Το 1890, ο R. Lavigne προέβη σε έκκληση για διεθνή κινητοποίηση την ημέρα της επετείου. Η τεράστια ανταπόκριση του λαού στάθηκε αρκετή ώστε έκτοτε οι πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις να επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο!
Στην Αμερική και στον Καναδά η επέτειος αυτή γιορτάζεται την πρώτη Δευτέρα κάθε Σεπτέμβρη. Στον υπόλοιπο κόσμο επικράτησε η Πρωτομαγιά εξαιτίας των γεγονότων του Σικάγο.
Ο Λούης Τίκας (Luis Tikas ή Ηλίας Σπαντιδάκης) γεννήθηκε στη Λούτρα Ρεθύμνου το 1886 και ο πατέρας του ονομαζόταν Αναστάσιος. Το 1906 σε ηλικία 20 ετών μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πριν φύγει έβγαλε μια φωτογραφία φορώντας την παραδοσιακή κρητική στολή και την άφησε ως ενθύμιο στους συγγενείς του.
Δεν επρόκειτο να ξανανταμωθούν...
Στις ΗΠΑ μετέτρεψε το όνομά του στο αγγλοσαξονικό Λούης Τίκας (Luis Tikas), με το οποίο έμελλε να γραφεί στην ιστορία των συνδικαλιστικών αγώνων.
Η ιστορία του Έλληνα μετανάστη και συνδικαλιστή, ο οποίος δολοφονήθηκε στο Λάντλοου του Κολοράντο το 1914,αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος και ενώνει,έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2015.
Το ντοκιμαντέρ του Νίκου Βεντούρα,προέκυψε μετά από ρεπορτάζ που έκανε ο σκηνοθέτης το 2008, μαζί με τη δημοσιογράφο Λαμπρινή Θωμά. Αναζήτησαν τις μνήμες, την ιστορία και την κληρονομιά του Λούη Τίκα και του Λάντλοου στο Κολοράντο και μίλησαν με κορυφαίους ιστορικούς, καλλιτέχνες και απογόνους ανθρακωρύχων, καταγράφοντας τα σημάδια που άφησε στο σώμα της εργατικής Αμερικής.
σκηνοθεσία: Νίκος Βεντούρας
σενάριο: Λαμπρινή Θωμά
έτος παραγωγής: 2014
●1ο Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους στον σκηνοθέτη Νίκο Βεντούρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Χαλκίδας
●Βραβείο Μουσικής στον Μάνο Βεντούρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Χαλκίδας
Ο δημιουργός,Νίκος Βεντούρας:
«Την ιστορία αξίζει να τη μελετάμε επειδή ακριβώς επαναλαμβάνεται.
Τα γεγονότα του παρελθόντος μας δίνουν το μήνυμα για το πώς να τα αντιμετωπίζουμε στο παρόν»
●Η σφαγή του Λάντλοου ενέπνευσε τη φολκ μουσική και ένα από τα γνωστότερα τραγούδια που αναφέρεται σε αυτό το γεγονός είναι το «Ludlow Massacre» του θρυλικού Γούντι Γκάθρι. Με τη σειρά του, αυτό ενέπνευσε τον ιστορικό Χάουαρντ Ζιν να γράψει το βιβλίο«Η ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», που παρουσιάζει την ανεπίσημη ιστορία των Η.Π.Α. μέσα από τα εργατικά κινήματα.
